Ouderlijk gezag in een notendop

Ouderlijk gezag, een term die u vaak hoort en tegenkomt in familierecht zaken. Maar wat houdt het ouderlijk gezag nu in? Hoe krijgt u het ouderlijk gezag en kunt u het ook verliezen? Lees het antwoord op deze vragen hieronder.

Ouderlijk gezag

Degene die ouderlijk gezag heeft over een kind, heeft de wettelijke verantwoordelijkheid om het kind op te voeden en te verzorgen. Diegene is de wettelijk vertegenwoordiger van het kind. Dat betekent onder andere dat diegene medische beslissingen mag nemen voor het kind maar ook mag beslissen naar welke school het kind gaat. Daarnaast betekent het ook dat diegene erop wordt aangesproken als het kind schulden maakt of schade veroorzaakt. Het ouderlijk gezag eindigt als het kind meerderjarig is.

Ouderlijk gezag krijgen

De (meerderjarige) moeder van een kind heeft van rechtswege (automatisch) het ouderlijk gezag. De vader heeft van rechtswege het ouderlijk gezag als hij met de moeder getrouwd is of een geregistreerd partnerschap met haar heeft. Zijn de ouders niet getrouwd en hebben ze ook geen geregistreerd partnerschap, dan kan de vader na erkenning het gezag aanvragen. Het gezag van de vader kan met toestemming van de moeder worden aangevraagd bij de rechtbank via formulieren die samen ingevuld kunnen worden. Als de moeder geen toestemming verleend voor gezamenlijk gezag, dan kan de vader een gerechtelijke procedure starten om het ouderlijk gezag over het kind te krijgen. Na een scheiding behouden de beide ouders het gezag over het kind.

Ouderlijk gezag verliezen

Alleen als er hele grote problemen zijn tussen de ouders die nadelig zijn voor het kind kan de rechter besluiten het gezag aan één van ouders toe te wijzen. Het belang van het kind is doorslaggevend bij zo’n beslissing. Wanneer de rechter denkt dat er een onaanvaardbaar risico is dat het kind klem of verloren zou raken tussen de ouders, dan kan hij besluiten om het gezag aan één van de ouders toe te kennen. Voordat hij een beslissing neemt zal de rechter ook altijd de mening van het kind vragen voor zover het kind twaalf jaar of ouder is.

Ook kan het voorkomen dat er ernstige problemen zijn bij de opvoeding en verzorging van een kind. In dat geval kan de Raad voor de Kinderbescherming een onderzoek starten en de rechter vragen het gezag te beëindigen. De rechter zal dan het gezag toekennen aan een ander, zoals een pleegouder of een gecertificeerde instelling (bijvoorbeeld Jeugdzorg). Die ander oefent dan de voogdij over het kind uit. De ouders hebben dan geen zeggenschap meer over het kind.

Ouderlijk gezag en erkenning is niet hetzelfde

Veel mensen denken dat het erkennen van een kind ook automatisch tot gezag leidt. Dat is niet het geval. Via de erkenning komt de familierechtelijke band tussen het kind en de erkenner vast te staan. Een kind erft bijvoorbeeld wel van de erkenner, maar de erkenner is niet automatisch de wettelijk vertegenwoordiger van het kind.

In een notendop heeft u nu meer algemene informatie over ouderlijk gezag. Iedere zaak is natuurlijk anders en voor een uitgebreid juridisch advies over of rechtsbijstand bij gezag en andere familierechtelijke kwesties, kunt u terecht bij Tamara de Jong